Droga do paktu o nieagresji cz. 4

Część I
Część II
Część III

20 sierpnia 1939 r. o godz. 16.35, Ribbentrop przesyła pilny telegram przeznaczony jedynie do rąk własnych ambasadora  Szulenburga. Telegram zawiera list Hitlera do Stalina:

Stalin - zdjęcie carskiej Ochrany (fot. Wikipedia)

Pan Stalin, Moskwa.

1. Szczerze gratuluję podpisania nowego niemiecko-radzieckiego porozumienia handlowego, które jest pierwszym etapem przebudowy stosunków niemiecko-radzieckich.

2. Zawarcie paktu o nieagresji ze Związkiem Radzieckim oznacza dla mnie określenie długoterminowej polityki Niemiec. Dlatego Niemcy powracają do linii politycznej, która była korzystna dla obu państw w ubiegłych stuleciach. W tej sytuacji Rząd Rzeszy postanowił działać zgodnie z takimi daleko idącymi zmianami.

3. Zgadzam się na tekst paktu o nieagresji, który przekazał mi Wasz Minister Spraw Zagranicznych pan Mołotow i uważam za konieczne jak najszybsze wyjaśnienie wszystkich związanych z tym spraw.

4. Jestem przekonany, że dodatkowy protokół, którego życzy sobie Rząd Radziecki, może zostać opracowany w najkrótszym czasie, jeśli odpowiedzialny przedstawiciel Niemiec będzie mógł przybyć do Moskwy w celu przeprowadzenia rozmów. W przeciwnym przypadku Rząd Rzeszy nie wyobraża sobie, w jaki sposób można by było wypracować i uzgodnić dodatkowy protokół.

5. Napięcie między Niemcami i Polską stało się nie do zniesienia. Zachowanie Polski w stosunku do wielkich mocarstw jest takie, że kryzys może wybuchnąć w każdej chwili. Wobec takiej możliwości Niemcy w każdym przypadku mają zamiar bronić interesów państwa przy pomocy wszystkich dostępnych środków.

6. Według mnie byłoby pożyteczne, biorąc pod uwagę zamiary obu krajów - nie tracąc czasu - przystąpić do nowego etapu stosunków między nami. Dlatego też raz jeszcze proponuje przyjęcie mojego Ministra Spraw Zagranicznych we wtorek 22 sierpnia lub najpóźniej w środę 23 sierpnia. Minister Spraw Zagranicznych Rzeszy ma pełne pełnomocnictwo do uzgodnienia i podpisania zarówno paktu o nieagresji, jak też protokółu. Biorąc pod uwagę sytuację międzynarodową Minister Spraw Zagranicznych Rzeszy nie może pozostać w Moskwie więcej niż jeden-dwa dni. Będę wdzięczny za Pańską jak najszybszą odpowiedź.

Adolf Hitler (1)

Następnego dnia Ribbentrop przesyła kolejny telegram do Moskwy:

Pan Ambasador

Proszę, żeby zrobił Pan wszystko, aby wizyta doszła do skutku. Termin jak w telegramie.

Ribbentrop

otrzymany w Moskwie 21 sierpnia 1939 r. - godz. 14.30 (1)

O godz. 15.00 Schulenburg spotyka się z Mołotowem i przekazuje list Hitlera. Reakcja sowiecka jest błyskawiczna. Dwie godziny później ponownie dochodzi do spotkania na którym Mołotow wręcza odpowiedź Stalina na list Hitlera:

Tajne

Bardzo pilne!

Kanclerz Rzeszy Niemieckiej, pan Adolf Hitler

Dziękuję za list.

Mam nadzieję, że niemiecko-sowiecki pakt o nieagresji przyczyni się do poważnej poprawy stosunków politycznych między naszymi krajami.

Narody naszych krajów potrzebują wzajemnych stosunków pokojowych. Zgoda Rządu Niemieckiego na zawarcie paktu o nieagresji stanowi podstawę do zlikwidowania politycznego napięcia i ustanowienia pokoju oraz współpracy między naszymi krajami.

Rząd Sowiecki upoważnił mnie do zakomunikowania Panu, że zgadza się na przyjazd pana von Ribbentropa do Moskwy 23 sierpnia. (2)

Wreszcie mogło nastąpić, długo oczekiwane przez obydwie strony, sfinalizowanie niemiecko-sowieckiego paktu o nieagresji. Ribbentrop otrzymał zaproszenie do Moskwy.

(1) Zmowa. IV rozbiór Polski. Wstęp i oprac. A. L. Szcześniak, Warszawa 1990, s. 118-119

(2) Agresja sowiecka na Polskę 17 września 1939 r. w świetle dokumentów. Red. nauk. E. Kozłowski , t. 1, Geneza i skutki agresji, Warszawa 1994, s. 81.

ciąg dalszy tutaj...